ROZRZĄD – co to, po co, jak działa?

Układ rozrządu jest w większości silników tłokowych. Układu rozrządu nie znajdziemy w silnikach dwusuwowych (w takie silniki wyposażone są np.:skutery), natomiast jest on w każdym silniku czterosuwowym. Silnik czterosuwowy znajdziemy w większości samochodów, w ciężarówkach i wielu innych pojazdach. Każdy silnik można podzielić na dwa główne elementy.

        Część górna, którą jest głowica – to właśnie w niej pracuje wałek lub wałki rozrządu, odpowiadający za otwieranie lub zamykanie zaworów w głowicy. Zawory silnika natomiast możemy podzielić na ssące oraz wydechowe. Zadaniem zaworów jest otwarcie w odpowiednim momencie. Otwarcie zaworu umożliwia zassanie świeżego powietrza potrzebnego do zapłonu mieszanki lub wypuszczenie spalin w stronę wydechu.

        Część dolna silnika składa się z bloku, cylindrów, wału i tłoków. Właśnie w tej części pracuje wał korbowy. Wał korbowy odpowiedzialny jest za poruszanie tłoków w cylindrach w ściśle określonym czasie. Zadaniem tłoków jest zasysanie mieszanki paliwa i powietrza w celu jej kompresji (ściskania), dzięki czemu dochodzi do wybuchu mieszanki i napędu kół za pośrednictwem skrzyni biegów.

        Obydwie wyżej wymienione części silnika muszą ze sobą ściśle współgrać, aby nasze silniki pracowały. Wyżej wymienione części silnika współpracują ze sobą za pomocą układu rozrządu. Rozrządem jest więc połączenie dwóch układów w jedną całość. Wał korbowy oraz wałek lub wałki rozrządu połączone są ze sobą najczęściej paskiem zębatym lub łańcuchem. Niestety żadne z powyższych rozwiązań nie jest wieczne. Paski zębate podczas nadmiernego zużycia pękają lub wyrywają się z nich zęby. Najczęstszą usterką jest wśród łańcuchów jest natomiast nadmierne rozciągnięcie lub jego zerwanie. Wszystkie formy uszkodzenia burzą ścisłą współpracę między nimi, co z kolei prowadzi do kolizji zaworów z tłokiem (jak na załączonym zdjęciu), a taka usterka uniemożliwia dalszą jazdę.

        Co warto wiedzieć?

Pamiętajmy o serwisowaniu układu rozrządu, koszty serwisowania są znacznie niższe niż remont silnika. Każdy producent samochodu informuję po jakim czasie lub przebiegu należy serwisować rozrząd. Zapoznajmy się dokładnie z tą informacją aby nasz silnik jak najdłużej pracował. Zdjęciu ukazuje jeden z uszkodzonych tłoków silnika po kolizji z zaworami podczas jazdy. Efektem usterki ze zdjęcia był nadmiernie rozciągnięty łańcuch rozrządu. W wyniku rozciągnięcia koła zębate przeskoczyły zmieniając ściśle zgrane punkty pracy tłoków z zaworami po czym doszło do kolizji.